lekcja 5: części mowy

Części mowy

Niektórzy z Was mogli zauważyć, że wprowadziłem słowo 󱥡 sona dwa razy, najpierw jako czasownik ‘wiedzieć’, potem jako przymiotnik ‘mądry’. Więc czym jest i jak o tym wiesz?

Tak naprawdę może być jednym z dwóch! Jeżeli znajduje się po rzeczowniku, to jest przymiotnikiem. Jeżeli 󱤧 li wprowadza je jako czasownik, wtedy jest czasownikiem. Wszystko zależy od szyku wyrazów w zdaniu!

Jest to prawda dla wszystkich słów: jeśli coś jest rzeczownikiem, czasownikiem, lub przymiotnikiem, może stać się dowolnym z tych trzech! Spośród słów, których się już nauczyliśmy, popatrzmy na kilka przykładów:

Tu podałem tylko kilka słów, których się dotąd nauczyliśmy — wystarczająco tyle, żeby zauważyć wzorce:

• Gdy czasowniki stają się rzeczownikami, najczęściej oznaczają czynność (wiedza) lub kluczową jej część (jedzenie, oko).
• Gdy czasowniki stają się przymiotnikami, oznaczają to, co robi coś (mądrzy ludzie ~ ludzie, którzy wiedzą).
• Gdy rzeczowniki stają się czasownikami, najczęściej oznaczają ‘zamienić w coś’ lub ‘zastosować coś do czegoś’ (zamienić w ptaka).
• Gdy rzeczowniki stają się przymiotnikami, oznaczają posiadanie lub podobieństwo (należący do ptaka, ptasi).
• Gdy przymiotniki stają się rzeczownikami, oznaczają jakość (dobro, rozmiar).
• Gdy przymiotniki stają się czasownikami, dodają jakości (ulepszyć, zwiększyć).

Jednak podczas rozmowy my — użytkownicy toki pony — przez większość czasu nie musimy myśleć o tych wzorcach! Zaczynają się ze sobą zlewać. W pewnym momencie już nie myślisz o tym, czy coś było rzeczownikiem, czasownikiem, czy przymiotnikiem. To tworzy spójną całość!

Poćwiczmy używanie tych słów jako rzeczowniki, czasowniki i przymiotniki:

Szyk wyrazów ma znaczenie!

Ponieważ każdy rzeczownik może być przymiotnikiem i odwrotnie, szyk wyrazów naprawdę ma znaczenie! Zauważ, że te dwa wyrażenia znaczą co innego:

li i e też mają znaczenie!

Czy pamiętasz, że li i e wydawały się trochę niepotrzebne? Teraz wiemy, że każde znaczące słowo może być użyte gdziekolwiek jako rzeczownik, czasownik albo przymiotnik, w końcu można zobaczyć, jak ważne one są. Dzięki nim można rozróżnić te trzy bardzo różne zdania:

Jeśli kiedykolwiek nie wiesz, jak przeczytać lub napisać zdanie, zacznij od pytania: “Gdzie jest podmiot? Gdzie jest orzeczenie? Gdzie jest dopełnienie?”, a wszystko ładnie się dzieli na małe wyrażenia!