lekcja 13: żywioły

OK, na tę lekcję zróbmy sobie przerwę od gramatyki i zajmijmy się trochę filozofią!

Od czasów starożytnych ludzie próbowali znaleźć prostsze materiały, z których składają się wszystkie rzeczy złożone lub na które można je pogrupować. Chińczycy pomyśleli o drewnie, ogniu, ziemi, metalu i wodzie. Grecy — o ogniu, ziemi, powietrzu i wodzie. Inne systemy także zawierały niebo. Nawet teraz, gdy nauka odpowiedziała na wiele pytań o świecie, większość rzeczy należy do jednego z czterech ‘stanów skupienia’: gazy, ciecze, ciała stałe i plazma.

I oczywiście te żywioły, materiały, stany skupienia nie wyjaśniają całości naszego złożonego świata, ale pomagają nam go zrozumieć. Więc nauczmy się trochę słów w toki ponie, które się przydają do ich opisywania:

Tak jak klasyczne żywioły, słowa w toki ponie często wydają się szerokie, obejmujące wiele idei.

• 󱥚 sewi to nie tylko ‘powyżej’, ale też cześć czemuś, co jest zawsze ponad nami i zawsze poza naszym zasięgiem.
• 󱤝 kon to nie tylko ‘gaz’, on wlicza ideę znaczącej duszy jako coś, czego nie możesz zobaczyć, np. coś związanego z oddechem.
• 󱤛 kiwen, 󱤜 ko i 󱥪 telo nie mówią ci, skąd pochodzi materiał, ale opisują, jaki jest w dotyku.

Ten kurs pokazuje Ci podstawy toki pony, więc każde słowo jest zaopatrzone w krótkie tłumaczenie. Jednak tłumaczenie jest tylko wskazówką do przybliżonego zarysu przestrzeni semantycznej słowa — całego zakresu sytuacji, w których słowo miałoby sens. Badanie tej przestrzeni semantycznej będzie oznaczało badanie sytuacji! A to przychodzi z czasem i ćwiczeniami.

Nauczmy się używać tych słów w wyrażeniach i zdaniach: