lekcja 22: bardzo urocze koty
Niedawno nauczyliśmy się słowa mute, które jest bardzo użyteczne!
Pomyślmy o nim trochę bardziej. Już wiemy, jak stworzyć te wyrażenia:
uroczy kot
wiele kotów
bardzo uroczy
Ale co się stanie, gdy je połączymy? Czy otrzymamy wiele uroczych kotów, czy bardzo uroczego kota?
wiele uroczych kotów
Wyrażenie znaczy wiele uroczych kotów, bo suwi opisuje soweli, a mute też opisuje soweli.
Ale sądzę, że mój kot jest bardzo uroczy! Jak o tym mogę powiedzieć? Co jeśli chcę, żeby mute opisywało suwi zamiast soweli?
Tu w tym pomaga nowa partykuła:
partukuła grupująca przymiotniki
bardzo uroczy kot
Hurra! Teraz możemy mówić o soweli, które jest suwi mute!
Jeśli lubisz matematykę, możesz to porównać do otwierania nawiasu i zmieniania kolejności działań: ‘kot uroczy dużo’ kontra ‘kot (uroczy dużo)’.
Spójrzmy na inny przykład:
zdjęcie domu
zdjęcia
domy
zdjęcia domu
zdjęcie domów
Jeszcze raz możesz na to spojrzeć jako ‘zdjęcie dom wiele’ kontra ‘zdjęcie (dom wiele)’.
Oczywiście, mute nie jest jedynym słowem, w którym pomaga pi! Spójrzmy na kilka innych słów:
przyjazna osoba
mała osoba
trochę miły
mała, przyjazna osoba
trochę przyjazna osoba
‘osoba przyjazny mały’ kontra ‘osoba (przyjazny mały)’.
wiedza o wojnie
nowa wiedza
nowa wojna
nowa wiedza o wojnie. wiedza jest nowa.
wiedza o nowej wojnie. wojna jest nowa.
‘wiedza wojna nowy’ vs ‘wiedza (wojna nowy)’.
Dlaczego wszystkie tłumaczenia na język polski tak się różnią?! — możesz sobie zadać takie pytanie! W języku polskim używamy części mowy, aby wskazać, które słowo należy do innego. Wiele to przymiotnik, ale bardzo to przysłówek. Gdy części mowy są takie same, w grę wchodzi odmiana słów i szyk wyrazów.
Jednak w toki ponie rzeczowniki, czasowniki i przymiotniki mogą stać się inną częścią mowy. Więc odmiana i szyk wyrazów nie pomagają! Zamiast tego toki pona używa partykuły do zmiany sposobu analizy wyrażenia.