lekcja 9: czynności
Czynności
Nauczmy się kilku słów oznaczających czynności!
walczyć, atakować
spać, odpoczywać
wydawać dźwięk; dźwięk
bawić się; śmieszny, zabawny, interesujący
dziwny, nietypowy, pijany
Te słowa są dość proste! Skorzystajmy z nich w zdaniach:
soweli li utala e jan.
Zwierzę zaatakowało kogoś.
sina lape lon tomo.
Śpisz w domu.
nimi ona li nasa tawa mi.
Jej imię jest dla mnie nietypowe.
jan lili li musi tan kalama.
Dziecko się bawi przez odgłosy.
Czasowniki posiłkowe
Czasami chcemy mówić nie tylko o czynności, ale też o naszym stosunku do niej. Może chcemy coś zrobić. Może możemy coś zrobić. Może chcemy zacząć lub kontynuować coś robić.
W języku polskim do tego służą czasowniki modalne. W toki ponie istnieje podobny system, nazywamy go systemem czasowników posiłkowych! Czasownik posiłkowy to czasownik dodany przed czasownikiem głównym. Już znasz kilka z nich! Nauczmy się tego, co znaczą, gdy zachowują się jak czasowniki posiłkowe:
zacząć ..., stać się ...
kontynuować ..., nadal ...
Tylko kilka czasowników w toki ponie może być posiłkowe. Nauczmy się pozostałych:
chcieć ...
móc ...
próbować ...
Czasowniki posiłkowe są bardzo wszechstronne! Spójrzmy na kilka wyrażeń z takimi czasownikami:
chcieć spać
nadal być dobry
stać się obeznany, uczyć się
próbować się wzmocnić (dosł. stać się mocny)
Spróbujmy użyć czasowników posiłkowych w zdaniach:
waso lili li wile lape.
Mały ptak chce spać.
mi kama sona e toki pona.
Uczę się toki pony.
sina alasa tawa ma Tosi.
Próbujesz pojechać do Niemiec.
toki ona li awen nasa tawa mi.
Jego mowa nadal jest dla mnie dziwna.